Bazylika Katedralna

Bazylika Katedralna stoi w miejscu romańskiej kolegiaty ufundowanej przez biskupa Gedeona (Gedka) z rodu Gryfitów w 1171 r., a zniszczonej w 1244 r. przez wojska Konrada Mazowieckiego. Po wielokrotnych rozbudowach (w latach 1514–22 bp Jan Konarski dobudował zakrystię i kapitularz, w 1583 r. bp Piotr Myszkowski przedłużył nawę główną, w 1719 bp Kazimierz Łubieński dobudował boczne kaplice) uzyskała obecny kształt trzynawowy na planie prostokąta, z półkolistą absydą. Wnętrze świątyni jest utrzymane w stylu barokowym. Wśród ciekawostek związanych z bazyliką i jej najbliższym otoczeniem warto wspomnieć o unikatowej barokowej płaskorzeźbie Matki Boskiej wykonanej z rudy ołowiu – galeny, która zgodnie z przekazem została wydobyta przez górnika Hilarego Malę w 1646 roku. Jest to jedna z trzech rzeźb wykonanych z brył ołowiu wydobytych przez Malę. Największa z nich przedstawiający Św. Barbarę znajduje się również w Kielcach, w kościele na Karczówce. Do cennych elementów wystroju świątyni należą również: tryptyk łagiewnicki z ok. 1500 r., renesansowy nagrobek Elżbiety z Krzyckich Zebrzydowskiej wykonany z czerwonego marmuru oraz słynny obraz Matki Boskiej Różańcowej Łaskawej Kieleckiej z ok. 1600 roku. W podziemiach katedry znajduje się krypta z grobami kieleckich biskupów. W północnej ścianie kościoła naprzeciwko dzwonnicy znajduje się marmurowa tablica ufundowana w 1782 r. przez ks. prymasa Michała Poniatowskiego (brata króla Stanisława Augusta). Podaje ona jednostki ciężaru, powierzchni i długości, małe i duże litery alfabetu i zasady katechizmu. Obok katedry usytuowane są: XVIII-wieczna dzwonnica z zegarem, barokowa kaplica z 1760 r. i symboliczny grób Wojciecha Bartosa Głowackiego, który zmarł 9 VI 1794 r. z ran odniesionych w bitwie pod Szczekocinami.